पर्यायवाची शब्द किसे कहते हैं?
समान अर्थ व्यक्त करने वाले शब्दों को पर्यायवाची शब्द (Synonym words) कहते हैं।
अ अक्षर से पर्यायवाची शब्द
- अनुचर — भृत्य, किँकर, दास, परिचारक, सेवक।
- अनार — शुकप्रिय, रामबीज, दाड़िम।
- अर्जुन — पार्थ, धनंजय, सव्यसाची, गाण्डीवधारी।
- अक्षर — हरफ, ब्रह्म, अ आदि वर्ण, अविनाशी।
- अनाज — अन्न, धान्य, खाद्यान्न, शस्य, गल्ला।
- असुर — राक्षस, दैत्य, दानव, निशाचर, दनुज, यातुधान, निशिचर, रजनीचर।
- अग्नि — आग, अनल, पावक, वह्नि।
- अश्व — घोड़ा, हय, तुरंग, वाजी, घोटक, सैंधव।
- आँख — नेत्र, दृग, नयन, लोचन, चक्षु, अक्षि, अंबक, दृष्टि, विलोचन।
- अनुपम— अपूर्व, अनोखा, अद्भुत, अनूठा, अद्वितीय, अतुल
- आम— आम्र, चूत, रसाल, अमृतफल, सहकार, अतिसौरभ, च्यूत,
- आनंद— मोदी, प्रमोद, हर्ष, आमोद, सुख, प्रसन्नता, आह्लाद, उल्लास
- आश्रम— मठ, विहार, कुटी, स्तर, अखाड़ा, संघ
- आम – रसाल, आम्र, फलराज, पिकबन्धु, सहकार, अमृतफल, मधुरासव, अंब।
- आनन्द – आमोद, प्रमोद, विनोद, उल्लास, प्रसन्नता, सुख, हर्ष, आहलाद।
- आशा – उम्मीद, तवक्को, आस।
- आशीर्वाद – आशीष, दुआ, शुभाशीष, शुभकामना, आशीर्वचन, मंगलकामना।
- आश्चर्य – अचम्भा, अचरज, विस्मय, हैरानी, ताज्जुब।
- आहार – भोजन, खुराक, खाना, भक्ष्य, भोज्य।
- आस्था – विश्वास, श्रद्धा, मान, कदर, महत्त्व, आदर।
- आँसू – अश्रु, नेत्रनीर, नयनजल, नेत्रवारि, नयननीर।
- अमृत – अमिय, पीयूष, अमी, मधु, सोम, सुधा, सुरभोग, जीवनोदक, शुभा।
- अयोग्य – अनर्ह, योग्यताहीन, नालायक, नाकाबिल।
- अभिप्राय – प्रयोजन, आशय, तात्पर्य, मतलब, अर्थ, मंतव्य, मंशा, उद्देश्य, विचार
- अर्जुन – भारत, गुडाकेश, पार्थ, सहस्रार्जुन, धनंजय।
- अवज्ञा – अनादर, तिरस्कार, अवमानना, अपमान, अवहेलना, तौहीन।
- अश्व – घोड़ा, तुरंग, हय, बाजि, सैन्धव, घोटक, बछेड़ा, रविसुत, अर्दा
- असुर – रजनीचर, निशाचर, दानव, दैत्य, राक्षस, दनुज, यातुधान, तमीचर।
- अवरोध – रुकावट, विघ्न, व्यवधान, अरुंगा।
- अनार – सुनील, वल्कफल, मणिबीज, बीदाना, दाडिम, रामबीज, शुकप्रिय।
- अनिष्ट – बुरा, अपकार, अहित, नुकसान, हानि, अमंगल।
- अनुकम्पा – दया, कृपा, करम, मेहरबानी।
- अनुपम – सुन्दर, अतुल, अपूर्व, अद्वितीय, अनोखा, अप्रतिम, अद्भुत, अनूठा, विलक्षण, विचित्र।
- अनुसरण – नकल, अनुकृत, अनुगमन।
- अपमान – अनादर, उपेक्षा, निरादर, बेइज्जती, अवज्ञा, तिरस्कार, अवमाना।
- अप्सरा – परी, देवकन्या, अरुणप्रिया, सुखवनिता, देवांगना, दिव्यांगना, देवबाला।
- अभय – निडर, साहसी, निर्भीक, निर्भय, निश्चिन्त।
- अधीन – आश्रित, मातहत, निर्भर, पराश्रित, पराधीन।
- अनुचित – नाजायज़, गैरवाजिब, बेजा, अनुपयुक्त, अयुत।
- अन्वेषण – अनुसन्धान, गवेषण, खोज, जाँच, शोध।
- अमूल्य – अनमोल, बहुमूल्य, मूल्यवान, बेशकीमती।
- अज – ब्रह्मा, ईश्वर, दशरथ के जनक, बकरा।
- अंधा – नेत्रहीन, सूरदास, अंध, चक्षुविहीन, प्रज्ञाचक्षु।
- अरण्य – जंगल, कान्तार, विपिन, वन, कानन।
- अवनति – अपकर्ष, गिराव, गिरावट, घटाव, ह्रास।
- अश्लील – अभद्र, अधिभ्रष्ट, निर्लज्ज बेशर्म, असभ्य।
- आकुल – व्यग्र, बेचैन, क्षुब्ध, बेकल।
- आकृति – आकार, चेहरा–मोहरा, नैन–नक्श, डील–डौला
- आदर्श – प्रतिरूप, प्रतिमान, मानक, नमूना।
- आलसी – निठल्ला, बैठा–ठाला, ठलुआ, सस्त, निकम्मा, काहिला
- अनाथ — यतीम, नाथहीन, बेसहारा, दीन, निराश्रित।
- अपमान — अनादर, बेइज्जती, अवमानना, निरादर, तिरस्कार।
- अभिजात — संभ्रान्त, कुलीन, श्रेष्ठ, योग्य।
- अभिप्राय — आशय, तात्पर्य, मतलब, अर्थ, मंशा, व्याख्या, भाष्य, टीकापिप्पणी।
- अरण्य — जंगल, अटवी, विपिन, कानन, वन, कान्तार, दावा, गहन, बीहड़, विटप।
- अजेय — अदम्य, अपराजेय, अपराजित, अजित।
- अन्य — पर, भिन्न, पृथक, और, दूसरा, अलग।
- अमूल्य – अनमोल, बहुमूल्य, मूल्यवान, बेशकीमती।
- अज – ब्रह्मा, ईश्वर, दशरथ के जनक, बकरा।
- अंधा – नेत्रहीन, सूरदास, अंध, चक्षुविहीन, प्रज्ञाचक्षु।
- अनुवाद – भाषांतर, उल्था, तर्जुमा।
इ अक्षर से Paryayvachi Shabd In Hindi
- इन्दिरा – लक्ष्मी, रमा, श्री, कमला।
- इच्छा – लालसा, कामना, चाह, मनोरथ, ईहा, ईप्सा, आकांक्षा, अभिलाषा, मनोकामना।
- इन्द्र – महेन्द्र, सुरेन्द्र, सुरेश, पुरन्दर, देवराज, मधवा, पाकरिपु, पाकशासन, पुरहूत।
- इन्द्राणी – शची, इन्द्रवधू, महेन्द्री, इन्द्रा, पौलोमी, शतावरी, पुलोमजा।
- इनकार – अस्वीकृति, निषेध, मनाही, प्रत्याख्यान।
- इच्छुक – अभिलाषी, लालायित, उत्कण्ठित, आतुर
- इशारा – संकेत, इंगित, निर्देश।
- इन्द्रधनुष – सुरचाप, इन्द्रधनु, शक्रचाप, सप्तवर्णधनु।
- इन्द्रपुरी – देवलोक, अमरावती, इन्द्रलोक, देवेन्द्रपुरी, सुरपुर।
- इन्द्र– महेन्द्र, शचीश, मधवा, शचीपति,अमरपति मेघवाहन, पुरुहूत, यासव, सुरेश, वज्रधर, देवराज, सुरपति, वासव, पुरंदर, सुरेन्द्र, वज्रधर, देवेन्द्र, वज्री, सुरेश, शक्र, वृषा।
- इंद्रधनुष– इन्द्रायुध, ऋजुरोहित, शक्रधनु।
- इंद्रपुरी– देवलोक, देवपुरी, अमरावती, इंद्रलोक।
- इन्द्राणि– पोलोमी, शची, इन्द्रवधू, शतावरी, मधवानी।
- इरादा– हेतु, नियत, संकल्प, अभिप्राय, उद्देश्य, विचार, आशय, निश्चय, प्रयोजन, मंशा।
- इर्द-गिर्द– चारों दिशाओं में, चक्करदार रास्ते पर, चतुर्दिक, मंडलाकार मार्ग में, घेरे में।
- इशारा– निर्देश, इंगित, संकेत, लक्ष्य।
- इशारे करना– इंगित करना, आँखों से भाव प्रकट करना, मौन संभाषण करना, संकेत करना।
- इष्ट– आराध्य, पूज्य पूजित, मनोवांछित, अभीष्ट, मनोनुकूल, वांछनीय, इच्छायोग्य, इंच्छित, श्रेय।
- इसलिए– उसके मुताबिक, फलतः, अतएव, तदनुरूप, परिणामतः, इस वास्ते, तदनुसार, इस कारण, अतः।
- इलजाम– अभियोग, लांछन, आरोप, दोषारोपण।
- इच्छुक– आकांक्षी, आतुर, अभिलाषी, चाहने वाला।
- इठलाना– चमकाना, चोंचले करना, मदांध मारना, शान दिखाना, इतराना, शेखी, मटकाना, नखरे करना, ऐंठना, हाव-भाव दिखाना, तड़क-भड़क दिखाना, अकड़ना।
- इतिहास– पूर्ववृत, प्रचीनकथा, पूर्ववृत्तांत, अतीत कथा, इतिवृत, पूर्वकथा, पुरावृत्त, पुराण।
- इत्यादि– प्रभृति, वगरैह, आदि।
- इनकार– अस्वीकार, खंडन, प्रत्याख्या, अस्वीकृति, नकार, प्रत्याख्यान, अनंगीकार, निषेध, निवर्तन, अनंगीकरण।
- इमली– चिंचा, अम्लिका।
उ अक्षर से पर्यायवाची शब्द
- उपवन– पुष्पोद्यान, उद्यान, बगीचा, फुलवारी, वाटिका, पुष्पवाटिका, गुलिस्तान, चमन, बाग़।
- उक्ति– कथन, सूक्ति, वचन।
- उग्र– तीव्र, विकट, उत्कट, तेज।
- उचित– मुनासिब, योग्य, युक्तिसंगत, न्यायसंगत, समुचित, ठीक, वाज़िब, तर्कसंगत।
- उच्छृंखल– स्वेच्छाचारी, अंडबंड, अक्खड़, मनमर्जी, आवारा, निरकुंश, उद्दंड।
- उजड्ड– जंगली, निरकुंश, असभ्य, देहाती, अशिष्ट, उद्दंड, गँवार।
- उजला- उज्ज्वल, सफ़ेद, धवल, श्वेत।
- उपहास — मजाक, खिल्ली, परिहास, मखौल, हास, प्रहसन्न, हँसी, लास।
- उपवन — बाग, बगीचा, उद्यान, वाटिका, फुलवारी, गुलशन।
- उत्तम — श्रेष्ठ, उत्कृष्ट, प्रवर, प्रकृष्ट, बेहतरीन, अच्छा।
- उत्थान — उत्कर्ष, आरोह, चढ़ाव, उत्क्रमण, उन्नति, प्रगति, उन्नयन।
- उदाहरण — दृष्टांत, मिसाल, नजीर, नमूना।
- उपकार — भलाई, नेकी, हितसाधन, कल्याण, मदद, परोपकार।
- उत्सव — समारोह, पर्व, त्यौहार, जलसा, जश्न।
- उदय — प्रकट होना, आरोहण, चढ़ना।
- उदास — दुखी, रंजीदा, विरक्त, अनमना, अन्यमनस्क।
- उद्देश्य — लक्ष्य, ध्येय, हेतु, प्रयोजन।
- उद्यम — साहस, उद्योग, परिश्रम, व्यवसाय, धंधा, कार्य, व्यापार, कर्म, क्रिया।
- उपमा — तुलना, मिलान, सादृश्य, समानता।
- उदर — पेट, कुक्ष, जठर।
- उजाला– आलोक, प्रकाश, चाँदनी, तेज, विभा, रोशनी, प्रभा, दीप्त।
- उत्कष– समृद्धि, प्रगति, उन्नति, प्रशंसा, बढ़ती।
- उत्कृष्ट– श्रेष्ठ, अच्छा, उत्तम, उम्दा, उन्नत, बढ़िया।
- उत्कोच– रिश्वत, घूस।
- उत्पत्ति– प्रादुर्भाव, जन्म, व्युत्पति, पैदाइश, सृष्टि, शुरुआत, उद्गम, आरंभ, उद्भव, प्रारंभ, आविर्भाव, उदय, शुरू।
- उद्धार– परित्राण, छुटकारा, त्राण, रिहाई, मोक्षण, मुक्ति, विमुक्ति, बचाव, निस्तार।
- उपाय– जुगत, साधन, तदबीर, कोशिश, तरकीब, पद्धति, चेष्टा, युक्ति, उपचार, विधि, यत्न, प्रयत्न, तरीका, ढंग।
- उज्र- आपत्ति, विरोध, ऐतराज।
- उचित – ठीक, सम्यक्, सही, उपयुक्त, वाजिब।
- उत्कर्ष – उन्नति, उत्थान, अभ्युदय, उन्मेष।
- उत्पात – दंगा, उपद्रव, फ़साद, हुड़दंग, गड़बड़, उधम।
- उत्सव – समारोह, आयोजन, पर्व, त्योहार, मंगलकार्य, जलसा।
- उत्साह – जोश, उमंग, हौसला, उत्तेजना।
- उत्सुक – आतुर, उत्कण्ठित, व्यग्र, उत्कर्ण, रुचि, रुझान।
- उदार – उदात्त, सहृदय, महामना, महाशय, दरियादिल।
- उदाहरण – मिसाल, नमूना, दृष्टान्त, निदर्शन, उद्धरण।
- उद्देश्य – प्रयोजन, ध्येय, लक्ष्य, निमित्त, मकसद, हेतु।
- उद्यत – तैयार, प्रस्तुत, तत्पर।
- उदाहरण– मिसाल, कथा-प्रसंग, दृष्टान्त, नजीर, दृष्टांत, नमूना।
- उद्दंड– अशिष्ट, गुस्ताख़, ढीठ, बेअदब।
- उद्देश्य– अभीष्ट, मतलब, निर्मित, ध्येय, मकसद, साधन, नीयत, प्रयोजन, अभिप्राय, अर्थ, तात्पर्य, इष्ट, लक्ष्य, मंशा, हेतु, प्रयोजन।
- उद्यान– उपवन, बगीचा, वाटिका, बाग।
- उन्नति– उत्कर्ष, प्रवर्द्धन, तरक्की, उदय, श्रीवृद्धि, अभ्युदय, विकास, बढ़ोत्तरी, समृद्धि, उत्थान, प्रगति, अभिवृद्धि, वृद्धि, बढ़ती, उरूज, प्रसार, चढ़ाव।
- उपाय – युक्ति, ढंग, तरकीब, तरीका, यत्न, जुगत।
- उपयुक्त – उचित, ठीक, वाज़िब, मुनासिब, वांछनीय।
- उल्टा – प्रतिकूल, विलोम, विपरीत, विरुद्धा.
- उजाड़ – निर्जन, वीरान, सुनसान, बियावान।
- उग्र – तेज़, प्रबल, प्रचण्ड
- उन्नति – प्रगति, तरक्की, विकास, उत्थान, बढ़ोतरी, उठान, उत्क्रमण, चढ़ाव, आरोह
- उपवास – निराहार, व्रत, अनशन, फाँका, लंघन।
- उपेक्षा – उदासीनता, विरक्ति, अनासक्ति, विराग, उदासीन, उल्लंघन।
- उपहार – भेंट, सौगात, तोहफ़ा।
ऊँ अक्षर से पर्यायवाची शब्द
- ऊँचा – उच्च, शीर्षस्थ, उन्नत, उत्तुंग।
- ऊर्जा – ओज, स्फूर्ति, शक्ति।
- ऊसर – अनुर्वर, सस्यहीन, अनुपजाऊ, बंजर, रेत, रेह।
- ऊष्मा – उष्णता, तपन, ताप, गर्मी।
- ऊँट – लम्बोष्ठ, महाग्रीव, क्रमेलक, उष्ट्र।
- ऊँघ – तंद्रा, ऊँचाई, झपकी, अर्द्धनिद्रा, अलसाई।
ऋ अक्षर से Paryayvachi Shabd In Hindi
- ऋषि – मुनि, मनीषी, महात्मा, साधु, सन्त, संन्यासी, मन्त्रदृष्टा।
- ऋद्धि – बढ़ती, बढ़ोतरी, वृद्धि, सम्पन्नता, समृद्धि।
- ऋक्ष — भल्लूक, रीछ, भल्लाट, भालू, भीलूक।
- ऋण ~ उधारी, कर्जा, कर्ज, उधार।
- ऋतुराज ~ मधुऋतु, मधुमास, ऋतुपति, बहार, वसंत।
ए अक्षर से पर्यायवाची शब्द
- एहसान – आभार, कृतज्ञता, अनुग्रह।
- एकांत – सुनसान, शून्य, सूना, निर्जन, विजन।
- एकता – एका, सहमति, एकत्व, मेल–जोल, समानता, एकरूपता, एकसूत्रता, ऐक्य, अभिन्नता।
- ऐश्वर्य — वैभव, सम्पन्नता, समृद्धि, प्रभुत्व, ठाठ–बाट।
- एकतंत्र – राजतंत्र, एकछत्र, तानाशाही, अधिनायकतंत्र।
- एकदंत – गजानन, लंबोदर, विनायक, गणेश, वक्रतुंड, विघ्नेश
- एतबार – विश्वास, यकीन, भरोसा।
- एषणा – कामना, हसरत, आकांक्षा, इच्छा, अभिलाषा।
- एहसान – कृपा, उपकार, अनुग्रह.
- ओज – दम, ज़ोर, पराक्रम, बल, शक्ति, ताकत।
- ओझल – अन्तर्ध्यान, तिरोहित, अदृश्य, लुप्त, गायब।
- ओस – तुषार, हिमकण, हिमसीकर, हिमबिन्दु, तुहिनकण।
- ओंठ – होंठ, अधर, ओष्ठ, दन्तच्छद, रदनच्छद, लब।
क अक्षर वाले पर्यायवाची शब्द
- कमल- नलिन, अम्भोज, तामरस, महोत्पल, पद्म, वनज, पंकज, राजीव, सरसिज, पुण्डरीक, कंज, शतदल, उत्पल, जलजात, नीरज, इन्दीवर, पुष्कर, जलज, सरोज, अरविन्द।
- कंगन– ब्रेसलेट, खडुवा, आभूषण , कंगण, ककना, चूड़ी।
- किरण– प्रभा, रश्मि, कर, मरीचि, मयूख, गभस्ति, अर्चि, ज्योति, अंशु, गो।
- कामदेव– मनोज, आत्मभू, दर्पक, मनसिज, रतिपति, मन्मथ, मदन, अनंग, कंदर्प, पंचशर, काम, पुष्पधन्वा।
- कपड़ा- कर, चीर, पट, परिधान, अंशु, वसन, वस्त्र, अम्बर, मयुख।
- कुबेर- यक्षराज, धनाधिप, कित्ररेश, राजराज, धनद।
- कल्पवृक्ष — देवदारु, सुरतरु, मन्दार, पारिजात, कल्पद्रुम, देववृक्ष, सुरद्रुम, कल्पतरु।
- कबूतर — कपोत, हारीत, परेवा, पारावत, रक्तलोचन।
- कर्ण — अंगराज, सूतपुत्र, सूर्यपुत्र, राधेय, कौन्तेय।
- करुणा — दया, प्रसाद, अनुग्रह, अनुकंपा, कृपा, मेहरबानी।
- कर्ज — ऋण, उधार, देनदारी, देयता।
- कपड़ा – चीर, वस्त्र, वसन, अम्बर, पट, पोशाक चैल, दुकूल।
- कमल – सरोज, सरोरुह, जलज, पंकज, नीरज, वारिज, अम्बुज, अम्बोज, अब्ज, सतदल, अरविन्द, कुवलय, अम्भोरुह, राजीव,
- नलिन, पद्म, तामरस, पुण्डरीक, सरसिज, कंज।
- कली – मुकुल, जालक, ताम्रपल्लव, कलिका, कुडमल, कोरक, नवपल्लव, अँखुवा, कोंपल, गुंचा।
- कल्पवृक्ष – कल्पतरु, कल्पशाल, कल्पद्रुम, कल्पपादप, कल्पविटप।
- कन्या – कुमारिका, बालिका, किशोरी, बाला।
- कठिन – दुर्बोध, जटिल, दुरूह।
- किस्मत- नियति,विधि, भाग्य, होनी।
- कच- शिरोरूह, केश, रोम, चिकुर, बाल, अलक, कुन्तल।
- कबूतर- हारिल, रक्तलोचन, कलरव, कपोत, पारावत।
- कण्ठ- शिरोधरा, गर्दन, ग्रीवा, गला।
- कृपा- अनुग्रह, अनुकम्पा, प्रसाद, करुणा, दया।
- किताब- पुस्तक, ग्रन्थ, पोथी।
- कलंक — लांछन, दोष, दाग, तोहमत, धब्बा, कालिख पोतना।
- कमर — कटि, श्रोणि, लंक, मध्यांग।
- कस्तूरी — मृगनाभि, मृगमद, मदलता।
- कवि — कल्पक, सृष्टा, काव्यकार, रचनाकार।
- कलश — घट, घड़ा, गागर, गगरी, मटका, घटिका, कुंभ, कुट।
- किनारा- कगार, कूल, तट, तीर।
- किसान- अन्नदाता, भूमिपुत्र, खेतिहर, कृषक, हलधर।
- कृष्ण– गिरधारी, घनश्याम, माधव, केशव, मुरारी, राधारमण, ब्रजवल्लभ, मुरलीधर, यदुनन्दन, रणछोड़, राधापति, वासुदेव, मोहन, गोविन्द, नन्दनन्दन, दामोदर, गोपीनाथ, द्वारिकाधीश, कंसारि, बंशीधर।
- कान- श्रुतिपुट, श्रुति, श्रवण, कर्ण, श्रोत, श्रुतिपटल।
- कोयल- वनप्रिया, बसंतदूत, कोकिला, काकपाली, सारिका, पिक, कुहुकिनी।
- कृतज्ञ — आभारी, उपकृत, अनुगृहीत, कृतार्थ, ऋणी।
- कृषक — किसान, हलवाहा, भूमिसुत, खेतिहर, कृषिजीवी, हलधर, अन्नदाता, भूमिपुत्र।
- कुत्ता- श्रवान, श्वा, सरमेव, कुक्कुर,शुनक।
- कल्पद्रुम- कल्पवृक्ष, मन्दार, देवद्रुम, हरिचन्दन, पारिजात।
- कागा– पिशुन, कौआ, काग, वायस, करठ।
- कंगाल- धनहीन, निर्धन, रंक, गरीब।
- कंचन- स्वर्ण, कनक, सोना, हिरण्य।
- कंजूस- मक्खीचूस, कृपण, सूम।
- कंटक- खार,काँटा, सूल।
- क्लिष्ट – दुरूह, संकुल, कठिन, दुःसाध्य।
- कौशल – कला, हुनर, फ़न, योग्यता, कुशलता।
- कर्म – कार्य, कृत्य, क्रिया, काम, काज।
- कमजोर– बलहीन, मरियल, शक्तिहीन, दुर्बल, निर्बल।
- कमला- हरप्रिया, महालक्ष्मी, लक्ष्मी, श्री।
- कर्ज- कुसीद, ऋण, उधारी, उधार, कर्जा।
- कलानाथ- तारापति, कलाधर, सोम, हिमांशु, चंद्रमा, सुधाकर, सुधांशु।
- कल्याण- उपकार,परहित, भला, भलाई।
- कष्ट- दुख, तकलीफ, वेदना, पीड़ा।
- कुरूप – भद्दा, बेडौल, बदसूरत, असुन्दर।
- कलंक – दोष, दाग, धब्बा, लांछन, कलुषता।
- कोमल – मृदुल, सुकुमार, नाजुक, नरम, सौम्य, मुलायम।
- किरण – रश्मि, केतु, अंशु, कर, मरीचि, मखूख, प्रभा, अर्चि, पुंज।
- कसक – पीड़ा, दर्द, टीस, दुःख।
- कोयल – कोकिल, श्यामा, पिक, मदनशलाका।
- कायरता – भीरुता, अपौरुष, पामरता, साहसहीनता।
- कंटक – काँटा, शूल, खार।
- कामदेव – मनोज, कन्दर्प, आत्मभू, अनंग, अतनु, काम, मकरकेतु, पुष्पचाप, स्मर, मन्मथ
- कार्तिकेय – कुमार, पार्वतीनन्दन, शरभव, स्कन्ध, षडानन, गुह, मयूरवाहन, शिवसुत, षड्वदन।
- कटु – कठोर, कड़वा, तीखा, तेज़, तीक्ष्ण, चरपरा, कर्कश, रूखा, रुक्ष, परुष, कड़ा, सत्ता
- किला – दुर्ग, कोट, गढ़, शिविर
- किंचित – (i) कतिपय, कुछ एक, कई एक (ii) कुछ, अल्प, ज़रा।
- किताब – पुस्तक, ग्रंथ, पोथी।
- कीर्ति- ख्याति, यश, प्रतिष्ठा, प्रसिद्धि, शोहरत।
- कौवा– काक, वायस, काग, करठ, पिशुन, हाडा।
- कलम- कटाव, काट-छांट,लेखनी, अक्षरजननी, मसीपथ।
- क्रम संख्या– गिनती, सीरियल नंबर और सक्रियण कोड।
ख अक्षर वाले Paryayvachi Shabd In Hindi
- खोजना- मालूम करना, ढूँढ निकालना, टोह लेना, पता लगाना, ढूँढना, जाँच-पड़ताल करना, गवेषणा करना, छानबीन करना, अनुसंधान करना, अन्वेषण करना, तलाश करना, पूछताछ करना, तफतीश करना, तहकीकात करना।
- खोजने वाला- अनुसंधानकर्त्ता, अन्वेषणकर्त्ता, अन्वेषक, पता लगाने वाला, तलाश करने वाला।
- खोटा- अशुद्ध, मिलावटी, दूषित, विकृत, झूठा, नकली, बनावटी, अनुचित, खराब, बुरा।
- ख्याल- ध्यान, विचार भाव, सम्मति, आदर, लिहाज, सम्मान, मनोवृति, ध्यान।
- खग – पक्षी, चिड़िया, पखेरू, द्विज, पंछी, विहंग, शकुनि।
- खंजन – नीलकण्ठ, सारंग, कलकण्ठ।
- खंड – अंश, भाग, हिस्सा, टुकड़ा।
- खल – शठ, दुष्ट, धूर्त, दुर्जन, कुटिल, नालायक, अधम।
- खूँखार- क्रूर, निर्दय, निर्मम, जालिम, भयानक, भयंकर, भयावह, दारुण, डरावना, रौद्र, खूनी, हिंसक, घातक, जानलेवा, प्राणघातक।
- खूँटी- मेख, टंगनी, कील।
- खूनी- रक्तपिपासु, हत्यारा, कातिल, हिंसक।
- खूबसूरती- लावण्य, मनोहरता, सुन्दरता, रमणीयता, चारुता, सौंदर्य, सुगठन, कांति, शोभा, श्री, मनोज्ञता।
- खत – चिट्ठी, पत्र, पत्री, पाती।
- खामोश – नीरव, शान्त, चुप, मौन।
- खीझ – झुंझलाहट, झल्लाहट, खीझना, चिढ़ना।
- खेती- कृषि, कृषिकर्म, किसानी, काश्तकारी, काश्त, कृषिकार्य, खेतीबाड़ी।
- खिन्न- व्यथित, चिंतित, विकल, व्यग्र, व्याकुल, आकुल, दुःखी, उदास, निरानंद, विषण्ण, म्लान, अन्यमनस्क, अप्रसन्न।
- खीझ- चिढ, कुढ़न, झुँझलाहट, झल्लाहट, रोष।
- खीझना- झुँझलाना, ठुनकना, झल्लाना, चिढ़ना।
- खम्भा – खम्भ, स्तूप, स्तम्भ।
- खतरा – अंदेशा, भय, डर, आशंका।
- खग- नभचर, बिहार, अंडज, पखेरू, द्विज शकुनी, पक्षी।
- खंभा- स्तम्भ, स्तूप, खंभ।
- खरगोश- शशा, शशक, खरहा।
- खत– पत्र, पाती, चिट्ठी, रेखा।
- खरोंच- कटाव, दरार, निशान, भंग।
- खर्च- व्यय, खपत, इस्तेमाल, उपयोग।
- खलबली- अशांति, हलचल, हल्ला, हंगामा, व्याकुलता, व्यग्रता, उद्विग्नता, घबराहट, शोर, कुहराम, शोर-शराबा, आकुलता, कुलबुलाहट।
- खाद्य- आहार, खुराक, भोज्य साम्रगी, भक्ष्य, भोजन, आहार्य।
- खामोश- शांत, अनुच्चरित, चुप, ध्वनिरहित, निशब्द, स्वरहीन, निरुत्तर, निस्तब्ध, मौन, नीरव, मूक।
- खाल- चमड़ी, चमड़ा, खल्ल, चर्मिका, त्वचा, चाम, चमरू, चर्म।
ग अक्षर वाले पर्यायवाची शब्द
- गणेश– एकदन्त, विघ्रनाशक, मूषकवाहन, मोददाता, गणनायक, गजानन, विघ्रराज, विनायक, महाकाय, भवानीनन्दन, शंकरसुवन, मोदकप्रिय, गौरीनंदन, लम्बोदर, गणपति।
- गंगा– सुरसरिता, मंदाकिनी, देवपगा, देवनदी, अमरतरंगिनी, जाह्नवी, नदीश्वरी, भगीरथी, देवनदी, विश्नुपगा, विष्णुपदी, ध्रुवनंदा, त्रिपथगा, सुरसरि।
- गज- मतंग, हाथी, मदकल, कूम्भा, हस्ती।
- गाय- सुरभि, दोग्धी, गौ, रोहिणी, भद्रा, धेनु।
- गुरु– उपाध्याय, आचार्य, शिक्षक।
- गणेश– गजानन्, गणपति, लंबोदर, विनायक।
- गरुड़- वातनेय, उरगारि, खगपति, पत्रगारि, खगेश, विषमुख, हरियान, सुपर्ण
- घुमक्कड़ – रमता, सैलानी, पर्यटक, घुमन्तू, विचरण शील, यायावर।
- घिनौना – घृण्य, घृणास्पद, बीभत्स, गंदा, घृणित।
- गऊ- धेनु, गाय, गैया।
- गगन– आकाश, व्योम, आसमान, अंतरिक्ष, नभ।
- गज- हाथी, मराल, गयंद, गजेंद्र, मतंग, फील, गय।
- गजानन- विनायक, गणेश, लंबोदर, एकदंत, विघ्नेश, विनायक।
- गिरि- महीधर, पहाड़, भूधर, शैल, धराधर, मेरु।
- गिरिराज- पर्वतराज, गिरीश, पर्वतेश्वर, हिमालय, गिरींद्र, शैलेंद्र।
घ अक्षर वाले पर्यायवाची शब्द
- घाट- घट्ट, भरणतट, नदीतट अवस्थानतट।
- घाटा- टोटा, हानि, नुकसान।
- घड़ा – कलश, घट, कुम्भ, गागर, निप, गगरी, कुट।
- घी – घृत, हवि, अमृतसार।
- घाटा – हानि, नुकसान, टोटा।
- घन – जलधर, वारिद, अंबुधर, बादल, मेघ, अम्बुद, पयोद, नीरद।
च अक्षर वाले Synonyms In Hindi
- चंदन – मंगल्य, मलयज, श्रीखण्ड।
- चाँदी – रजत, रूपा, रौप्य, रूपक
- चरित्र – आचार, सदाचार, शील, आचरण।
- चिन्ता – फ़िक्र, सोच, ऊहापोह।
- चरण- पाँव, पाद, पग, पैर, पद।
- चतुर- प्रवीण, निपुण, योग्य, नागर, विज्ञ, कुशल, दक्ष, पटु।
- चोर- रजनीचर, कुम्भिल, साहसिक, तस्कर, मोषक, खनक, दस्यु।
- चपला – विद्युत्, बिजली, चंचला, दामिनी, तड़िता
छ अक्षर वाले पर्यायवाची शब्द
- छतरी- छत्ता, छाता, छत्र।
- छल – प्रपंच, झाँसा, फ़रेब, कपट।
- छवि- प्रभा, कान्ति, शोभा, सौंदर्य।
- छुट्टी- रुखसत, विराम, अवकाश, विश्राम, फुर्सत।
- छूट- सुविधा, छुटकारा, कटौती, सहूलियत, मुक्ति, निस्तार, ढील।
- छोह- प्रेम, ममता, कृपा, स्नेह, अनुग्रह, दया।
- छेद – छिद्र, सूराख, रंध्रा
ज अक्षर वाले पर्यायवाची शब्द
- ज्येष्ठ- अग्रज, बड़ा, जेठा।
- ज्योतिषी- खगोलज्ञ, गणक, दैवज्ञ, भविष्यवक्ता।
- ज्वाला- जलन, अग्निशिखा, लौ, शिखा, ताप, लपट, ज्योति, गर्मी।
- जननी – माँ, माता, माई. मइया. अम्बा, अम्मा।
- जीव – प्राणी, देहधारी, जीवधारी।
- जिज्ञासा – उत्सुकता, उत्कंठा, कुतूहल।
- जल – सलिल, उदक, तोय, अम्बु, पानी, नीर, वारि, पय, अमृत, जीवक, रस, अप।
- जहाज़ – जलयान, वायुयान, विमान, पोत, जलवाहन।
- जिगर- उत्साह, दिल, साहस, कलेजा, हिम्मत, यकृत, मन।
- जनता- आमलोग, समुदाय, जनसमूह, भीड़-भड़क्का, जनसमुद्र, जमघट, भीड़।
- ज्ञानी- ज्ञानवान, सुविज्ञ, विवेकी, विद्वान, आलिम।
- जवानी- यौवन, युवावस्था, तरुणाई, तारुण्य।
- जन्नत- हरिधाम, सुरधाम, सुरलोक, बैकुंठ, स्वर्ग।
झ अक्षर वाले पर्यायवाची शब्द
- झरना- प्रस्त्रवण, प्रपात, उत्स, निर्झर, स्रोत।
- झण्डा- केतु, पताका, ध्वजा।
- झरोखा- रोशनदान, खिड़की, वातायन, दरीचा, गवाक्ष।
- झुठ – मिथ्या, मृषा, अनृत, असत, असत्य।
- झूला- झूलना, पालना, हिंडोला।
ट अक्षर वाले पर्यायवाची शब्द
- टक्कर – भिडंत, संघट्ट, समाघात, ठोकर।
- टपकना- रिसना, झरना, चूना, स्रावित होना।
- टहलना- घूमना, चलना, सैर-सपाटा, फिरना, भ्रमण करना।
- टोना- लटका, यंत्रमंत्र, टोटका, जादू।
- टंटा- झंझट, झगड़ा, तकरार, लफ़ड़ा, फ़साद, पचड़ा, प्रपंच, उपद्रव, दंगा।
ठ अक्षर वाले पर्यायवाची शब्द
- ठंडा- गम्भीर, धीमा, शांत, उदासीन, शीतल, भावहीन, मंद, सुस्त, सर्द।
- ठग – जालसाज, प्रवंचक, वंचक, प्रतारक।
- ठाठ –आडम्बर, सजावट, वैभवा
- ठहरना- स्थित होना, प्रतीक्षा करना, थमना, इंतजार करना, रुकना, विराम, टिकना।
- ठगी – प्रतारणा, वंचना, मायाजाल, फ़रेब, जालसाज़।
ड अक्षर वाले पर्यायवाची शब्द
- डर – त्रास, भीति, दहशत, आतंक, भय, खौफ़
- डेरा – पड़ाव, खेमा, शिविर
- डसना- डाँस मारना, डंक मारना, दंश, काटना।
- डाँटना- झाड़ना, धुतकारना, भला-बुरा कहना, फटकारना, धिक्कार, तिरस्कार करना, डपटना, लताड़ना, आड़े हाथों लेना, धमकी।
- डंस- मस, मच्छर, मच्छड़, डाँस।
- डगर- रास्ता, मार्ग, राह, पंथ, पथ।
- डाकू- डकैत, बटमार, दस्यु, राहजन, लुटेरा, मियाना।
- डायरी – दैनिकी, दैनन्दिनी, रोज़नामचा।
त अक्षर वाले पर्यायवाची शब्द
- तन – शरीर, काया, जिस्म, देह, वपु।
- तपस्या – साधना, तप, योग, अनुष्ठान।
- तरंग – हिलोर, लहर, ऊर्मि, मौज, वीचि।
- तालाब– जलाशय, पद्याकर, सरोवर, जलवान, पुष्कर, पोखरा, तड़ाग, ह्रद, सरसी, सर।
- तोता- दाड़िमप्रिय, सुआ, सुग्गा, कीर, शुक।
- तरु – वृक्ष, पेड़, विटप, पादप, द्रुम, दरख्त।
- तलवार – असि, खडग, सिरोही, चन्द्रहास, कृपाण, शमशीर, करवाल, करौली, तेग।
- तरुणी – युवती, मनोज्ञा, सुंदरी, यौवनवक्षी, प्रमदा, रमणी।
- तारा – नखत, उड्डगण, नक्षत्र, तारका
- तस्वीर – चित्र, फोटो, प्रतिबिम्ब, प्रतिकृति, आकृति।
- तालाब – जलाशय, सरोवर, ताल, सर, तड़ाग, जलधर, सरसी, पद्माकर, पुष्कर
- तीर – नाराच, बाण, शिलीमुख, शर, सायक।
- तत्पर – तैयार, कटिबद्ध, उद्यत, सन्नद्ध।
- तूफान – झंझावात, अंधड़, आँधी, प्रभंजना
- त्रुटि – अशुद्धि, भूल–चूक, गलती।
- तट- कूल, किनारा, साहिल, कगार, तीर।
थ अक्षर वाले पर्यायवाची शब्द
- थल- भूमि,जगह, जमीन, स्थान, स्थल, धरती।
- थकान – क्लान्ति, श्रान्ति, थकावट, थकन।
- थाह – अन्त, छोर, सिरा, सीना।
द अक्षर वाले पर्यायवाची शब्द
- दूध– पीयूष, स्तन्य, दोहज, क्षीर, पय, दुग्ध, गौरस।
- दुख– व्यथा, संकट, यन्तणा, कष्ट, यातना, संताप, पीर, क्लेश, शोक, वेदना, खेद, पीड़ा।
- देवता– विबुध, अमर्त्य, आदित्य, सुर, त्रिदश, अदितिनंदन, दैवत, अजर, अमर, गीर्वाण, देव, अस्वप्न, लेख, आदितेय, निर्जर, वसु।
- दैत्य- राक्षस, दानव, इंद्रारि, दैतेय, असुर, दितिसुत, दनुज।
- दरिद्र- कंगाल, ग़रीब, निर्धन, दीन, रंक।
- दिन- अह्न, प्रमान, याम, वासर, दिवा, दिवस, वार।
- दीन- अकिंचन, दरिद्र, कंगाल, ग़रीब, निर्धन, रंक।
- दीपक- प्रदीप, दीया, दीप।
- दुष्ट- पामर, अधम, नीच, खल, पापी, दुर्जन।
- दाँत- दशन, मुखखुर, रदन, द्विज, दन्त, रद।
- दर्पण- आरसी, मुकुर, शीशा, आईना।
- दुर्गा- चण्डी, चामुण्डा, भवानी, सिंहवाहिनी, सुभद्रा, शिवा, कामाक्षी, कुमारी, कालिका, कल्याणी, महागौरी, चंडिका।
- दया- अनुकंपा, संवेदना, प्रसाद, सांत्वना, सहानुभूति, अनुग्रह, करुणा, कृपा।
- देव- आदित्य, वृन्दारक, देवता, अमर, निर्जर, सुर।
- दंगल- बाहुयुद्ध, पहलवानी, मल्लयुद्ध, कुश्ती।
- दनुज- निशाचर, राक्षस, दानव, असुर, दैत्य।
- दशरथ- दशस्यंदन, कौशलपति, रावण, अवधेश।
- दिनकर- सूरज, रवि, दिवाकर, भास्कर, सूर्य, दिवेश, भानु, दिनेश।
- दुर्गुण- बुराई, अवगुण, खामी, ऐब।
- दुर्जन- असज्जन, असाधु, खल, पतित, शठ, दुष्ट।
- दुर्भिक्ष- दुष्काल, अकाल, सूखा, दुकाल।
- दुर्लभ- विरल, असुलभ, कठिन, दुर्गम, अनोखा, अनूठा।
- दुश्मन- अरि, रिपु, बैरी, वैरी, शत्रु।
- द्वैत- यमल, जोड़ा, द्वय, युति, युग, युगल।
- दंग- घबराहट, विस्मित, भौचक्का, चकित।
- दंड- जुर्माना, सजा, छड़ी, सोंटा, डंडा, लाठी
- दयालु– दया, कृपा ,प्रसाद, करुणा, अनुग्रह, करुणामय, कृपालु, उदार, करुणा करनेवाला।
- दयामय- दयावान, दयालु, करुणामय, दयायुक्त, दीनबंधु, दयाशील।
- दरबान- ड्योढ़ीदार, प्रतिहार, द्वारपाल।
- दरवाजा- कपाट, द्वार, पल्ला, किवाड़।
- दर्जा- पदवी, क्लास, श्रेणी, कक्षा, पद, सीमा, वर्ग, हद।।
- दाग- चिन्ह, दोष, धब्बा, कलंक, निशान, अंक।
- दानव- राक्षस, दैवारि, असुर, निशाचर।
- दावा- घमंड, मुकदमा, गर्व, अधिकार, जोर।
- दीप- प्रदीप, चिराग, शमा, दीया, वर्तिका, दीपक, संदीप, बत्ती।
- दीवाली- दीपमालिका, दीपावली, दीपोत्सव, दीपमाला।
- दुबला- कमजोर, पतला, निर्बल, क्षीण, दुर्बल, तनु।
- दूत- सफीर, राजदूत, संदेशवाहक, राजनयिक, चर, प्रतिनिधि।
- दृढ- सिद्ध, शक्तिशाली, मजबूत, निर्भय, स्थायी, विचार, निडर, कड़ा, अटल, दृष्टि, पुष्ट।
- द्वेष- विद्वेष, वैर, शत्रुता, विरोध, दुश्मनी।
ध अक्षर वाले Synonyms In Hindi
- धनुष – चाप, धनु, शरासन, पिनाक, कोदण्ड, कमान, विशिखासन।
- धीरज – धीरता, धीरत्व, धैर्य, धारण, धृति।
- धरती – धरा, धरणी, पृथ्वी, क्षिति, वसुधा, अवनी, मेदिनी।
- धनुर्धर – रोज़गार, व्यापार, कारोबार, व्यवसाय
- धेनु- गैया, गोमाता, गाय, सुरभि, गऊ, गौ।
- धौंस- धौंस, धमकी, रोबदार, डाँट।
- ध्यान- जागरुकता, तन्मयता, विचार, सावधानी, तल्लीनता, चिंतन, एकाग्रता, समझ, बुद्धि, स्मृति।
- ध्रुव- पक्का, केतु, अचल, झंडा, स्थिर, निश्चित।
- ध्वज- झंडा, निशान, ध्वजा, अंक, पताका, चिन्ह।
न अक्षर वाले पर्यायवाची शब्द
- नदी – सरिता, दरिया, अपगा, तटिनी, सलिला, स्रोतस्विनी, कल्लोलिनी, प्रवाहिणी।
- नाश – (i) समाप्ति, अवसान (i) विनाश, संहार, ध्वंस, नष्ट–भ्रष्ट।
- नेत्र- अक्षि, लोचन, आँख, नयन, चख, चक्षु।
- नाशवान– क्षणभंगुर, अस्थिर, मर्त्य, अस्थायी, नश्वर, क्षणिक।
- नित्य – हमेशा, रोज़, सनातन, सर्वदा, सदा, सदैव, चिरंतन, शाश्वत।
- नीलकमल – इंदीवर, नीलाम्बुज, नीलसरोज, उत्पल, असितकमल, कुवलय, सौगन्धित।
- नौका – तरिणी, डोंगी, नाव, जलयान, नैया, तरी।
- निडर– साहसी, धृष्ट, दिलेर, निर्भय, हिम्मती, दिलावर, उद्दंड, निःशंक, ढीठ।
- निपुण- अनुभवी, काबिल, कुशल, अभिज्ञ, योग्य, पूर्णतः, चतुर।
- नीर- पानी, पय, जल, तोय, अम्बु।
- नीरज- वारिज, जलज, अम्बुज।
- नारी – स्त्री, महिला, रमणी, वनिता, वामा, अबला, औरत।
- नरेश – नरेन्द्र, राजा, नरपति, भूपति, भूपाल
- नाग – सर्प, विषधर, भुजंग, व्याल, फणी, फणधर, उरग।
- नरक – यमपुर, यमलोक, जहन्नुम, दौजख।
- नीरव – मौन, चुप, शान्त, खामोश, निःशब्द।
- निष्ठा – श्रद्धा, आस्था, विश्वास
- निर्णय – निष्कर्ष, फ़ैसला, परिणाम।
प अक्षर वाले पर्यायवाची शब्द
- पुत्र– नंदन, आत्मज, तनुज, लड़का, तनय, सुत, वत्स, बेटा।
- पृथ्वी– जमीन, इला, वसुंधरा, क्षिति, धरती, धरित्री, अवनि,
- पुष्प– पुहुप, मंजरी, सुमन, कुसुम, प्रसून, फूल।
- पानी– सारंग, सलिल, जीवन, मेघपुष्प, उदक, अमृत, अंबु, तोय, पय,अंभ, वारि, नीर, जल।
- पथ- मार्ग, पंथ, मग, राह, रास्ता।
- पिता- जनपिता, जनक, बाप, बाबू, जन्मदाता, पापा, पितृ, अब्बा।
- प्रकाश- ज्योति, चमक, प्रभा, छवि, द्युति।
- पेड़– वृक्ष, पादप, तरु, रुक्ष, द्रुम।
- पंकज– जलज, राजीव, सरोज, कमल, पद्म, नलिन।
- प्रजा- जनता, रिआया, रैयत, परजा।
- पवन– वायु, हवा, समीर, वात, मारुत, अनिल, पवमान, समीरण, स्पर्शन।
- प्रेम – प्रीति, स्नेह, दुलार, लाड़–प्यार, ममता, अनुराग, प्रणय।
- प्रभु- ईश्वर, भगवान, अल्लाह, खुदा, मालिक, स्वामी।
फ अक्षर वाले पर्यायवाची शब्द
- फल– बीजकोश, फलम।
- फलक- व्योम, आकाश, नभ, आसमान, गगन।
- फसल- खिरमन, उपज, कृषि- उत्पाद, पैदावार, शस्य।
- फूल– प्रसून, कुसुम, पुष्प, गुल, सुमन
- फिर- इसके सिवाय, इसके पश्चात, इसके बाद, इसके अतिरिक्त, इसके अलावा, इसके पीछे, तत्पश्चात।
- फिराक- सोच, खोज, वियोग, फिक्र, जुदाई, चिंता, तलाश।
- फुर्तीला- सक्रिय, तत्पर, स्फूर्तिवान, चुस्त, अविलंब।
- फूल– कुसुम, सारंग, गुल, पुष्प, सुमन।
ब अक्षर वाले पर्यायवाची शब्द
- ब्रह्मा– प्रजापति, पितामह, चतुरानन, हिरण्यगर्भ, कमलासन, आत्मभू, विधाता, कर्तार, नाभिजन्म, स्वयंभू, विरंचि, लोकेश, विधि, अज
- बादल– जलद, नीरद, पयोद, मेघ, पयोधर, जलधर, वारिद, सारंग, घन।
- बाँसुरी- मुरली, वेणु, बसुरी, बंशी।
- बचपन- लड़कपन, बचपना, बाल्यावस्था, शैशवकाल, बालपन।
- बन- जंगल, वन, अरण्य, कानन।
- बल- ऊर्जा, शक्ति, सामर्थ्य, आश्रय, जोर, सहारा, भरोसा।
- बलराम- बलदेव, बलभद्र, हलधर।
- बहादुर- सूर, वीर, सूरमा, साहसिक, साहसी, योद्धा।
- बाधा- विघ्न, संकट, परेशानी, कष्ट, अड़चन, मुसीबत, दुख।
- बालक– छोरा, जाता, ढोटा, तनय, तनुज, कुमार, बच्चा।
- बालिका- कन्या, किशोरी, लड़की, युवती।
- बुद्धि- समझ, अक्ल, ज्ञान, विवेक, दिमाग, सूझबूझ, प्रतिभा।
- ब्रह्मांड- विश्व, संसार, जगत, दुनिया।
भ अक्षर वाले पर्यायवाची शब्द
- भौंरा- भ्रमर, शिलीमुख, द्विरेप, अलि, भृंग, मधुकर, मधुव्रत, षट्पद, मधुप।
- भाई– भ्रातृ, अग्रज, तात, भ्राता, अनुज।
- भगवान – परमेश्वर, परमात्मा, सर्वेश्वर, प्रभु, ईश्वर।
- भरोसा – सहारा, अवलम्ब, आश्रय, प्रश्रय।
- भुजा- बाजू, बाहु, भुज, बाँह।
- भंगुर- नाजुक, नाशवान, नश्वर, त्रुटिशील, अस्थायी, क्षणिक।
- भ्रम- शक, धोखा, गलतफ़हमी, भूल, संदेह।
म अक्षर वाले पर्यायवाची शब्द
- मछली – मीन, मत्स्य, सफरी, झष, जलजीवन।
- मदिरा – शराब, हाला, आसव, मद्य, सुरा।
- माता– अंबा, जननी, अम्मा, जनयत्री, मां।
- मूर्ख- अज्ञानी, अपढ़, अल्पमति, जड़।
- महादेव – शंकर, शंभू, शिव, पशुपति, चन्द्रशेखर, महेश्वर, भूतेश, आशुतोष, गिरी
- मित्र – सखा, दोस्त, सहचर, सुहृद।
- माँ – मातु, माता, मातृ, मातरि, मैया, महतारी, अम्ब, जननी, जनयित्री, जन्मदात्री।
- मेघ – धराधर, घन, जलचर, वारिद, जीमूत, बादल, नीरद, पयोधर, जगलीवन, अम्बुद।
- महक – परिमल, वास, सुवास, खुशबू, सुगंध, सौरभ।
- मृत्यु – देहावसान, देहान्त, पंचतत्वलीन, निधन, मौत, इंतकाल।
- मानव – मनुज, मनुष्य, मानुष, नर, इंसान।
- मेंदकं – दादुर, दर्दुर, मण्डूक, वर्षाप्रिय, भेका
- मोर – मयूर, नीलकण्ठ, शिखी, केकी, कलापी।
- मोक्ष – मुक्ति, निर्वाण, कैवल्य, परमधाम, परमपद, अपवर्ग, सदगति।
- मंदिर – देवालय, देवस्थान, देवगृह, ईशगृह।
य अक्षर वाले पर्यायवाची शब्द
- यमुना– सूर्यसुता, अर्कजा, रवितनया, कालिन्दी, तरणि-तनूजा, तरणिजा, भानुजा।
- यशोदा- जसोदा, यशोमति, नंदरानी।
- यामिनी- रात, राका, रात्रि, रजनी, रैन, निशा।
- युद्ध- संग्राम, रण, समर, लड़ाई, संघर्ष, द्वंद्व।
- युधिष्ठिर- कौन्तेय, धर्मपुत्र, धर्मराज, अजातशत्रु।
- यंत्र- मशीन, उपकरण, कलम संयंत्र, औजार।
- यज्ञ- हव, ज्योतिष्टोम, हवन, याग, होम, अनुष्ठान।
- यति- संन्यासी, विश्राम, तपस्वी, विराम, साधु, विरति।
- यथार्थ- सत्य, सच्चा, ठीक, वास्तविक, उचित, असली, सही।
- युद्ध- रण, लड़ाई, जंग, संघर्ष।
- यूथ- सेना, समूह, फौज, झुंड, कटक, समुदाय, लश्कर।
- योग्य- क्षमताशील, कुशल, काबिल, कार्यक्षम, शक्तिमान, लायक।
- योजना- रुपरेखा, प्लान, परिकल्पना, प्रोजेक्ट, कार्यव्यवस्था।
- यौवन- जोबन, जवानी, तारुण्य, युवावस्था, तरुणावस्था।
र अक्षर वाले पर्यायवाची शब्द
- रात– रैन, रात्रि, निशा, यामिनी, रजनी, तमी, यामा, निशि, विभावरी।
- राजा– भूपति, महीपति, महीप, नरपति, नृपति, नृप, राव, भूप, भूपाल, सम्राट, नरेश, अवनीपति।
- रवि- सूरज, प्रभाकर, अंशुमाली, दिनकर, दिवाकर, भानु, सविता, दिनेश, सूर्य।
- राधिका- राधा, हरिप्रिया, ब्रजरानी, वृषभानुजा।
- रक्त- खून, शोणित, रुधिर, लहू, लोहित।
- राक्षस- असुर, दैत्य, निशाचर।
- रंक- दरिद्र, निर्धन, कंगाल, गरीब, धनहीन।
- रत्ती- थोड़ा सा, जरा सा, रत्तीभर।
- रत्नाकर- समुद्र, अर्णव, सागर, वारिध।
- राग- प्रेम, आसाक्ति, अनुराग, लगाव।
- रिक्त- खाली, खोखला, शून्य, खोखा।
- रिपु- दुश्मन, विरोधी, वैरी, शत्रु, द्वेषी।
- रुचि- कामना, इच्छा, पसंद, अभिलाषा, प्रेम, चाह, दिलचस्पी।
- रोचक- प्रिय, मनमोहक, मनोहर, दिलचस्प, रुचिकर, मनोरंजक, सुहावना।
- रोना- आँसू बहाना, बिलखना, विलाप करना, रोदन करना।
- रोशनी- उजाला, दीपक, प्रकाश, चिराग, जगमगाहट, दीया, चमक।
ल अक्षर वाले पर्यायवाची शब्द
- लड़का- शिशु, किशोर, बालक, कुमार, सुत।
- लता- बल्ली, बेली, बल्लरी, लतिका।
- लक्ष्य- मंजिल, निर्दिष्ट स्थान, निशान, ठिकाना, उद्देश्य।
- ललित- मनभावन, सुन्दर, रमणीय, मनोहर।
- लहर- आनंद, तरंग, उमंग, हिलोर, मौज, कल्लोल, जोश, लहरी।
- लाल- तनय, बेटा, नंदन, पुत्र, आत्मज।
- लालच- तृष्ण, लोभ, लालसा, लिप्सा, प्रलोभन।
- लाश– मृतशरीर, शवमुर्दा, पर्थिव-शरीर ।
- लोभ- स्पृहा, तृष्णा, लालच, लिप्सा, तृषा।
- लौ- दीपशिखा, लगन, लपट, चाह, ज्वाला, तृष्णा।
- लौटना- घूमना, मुड़ना, फिरना, वापस आना।
व अक्षर वाले Synonyms In Hindi
- विवाह- पाणिग्रहण, गठबंधन, व्याह, परिणय, शादी।
- वायु– समीर, वात, पवन, मारुत, हवा, अनिल।
- विष्णु- दामोदर, केशव, चतुर्भज, चक्रपाणि, लक्ष्मीपति, पीताम्बर, गोविन्द, जनार्दन, नारायण, विश्वम्भर, माधव, उपेन्द्र, मधुरिपु।
- वीर्य- शक्ति, बीज, वीरता, शुक्र, ताकत, मुख-आभा, धातु, मर्दानगी, बल।
- वीर– सहचर, सजना, सुहाग, सखी, सहेली, बीर, शूर, बहादुर।
- वन- अरण्य, कानन, कांतार, विपिन।
- वंदना- अभिवादन, स्तुति, नमस्कार, प्रणाम।
- वक्ष- सीना, उरस्थल, छाती, वक्षस्थल।
- वचन- प्रतिज्ञा, वाणी, आश्वासन, शब्द, प्रण, बोली, वादा, वाक्य।
- वर- वरदान, श्रेष्ठ, दुल्हा, उत्तम।
- वार्ता- हाल, संवाद, खबर, संदेश, बातचीत, समाचार।
- विकराल- भयानक, भीषण, खौफनाक, डरावना।
- विकार- खराबी, बुराई, कमी, बिगाड़, त्रुटि, दोष।
- विकास- फैलाव, प्रगति, प्रसार, बढ़ाव।
- विक्रम- शूरता, वीरता, पराक्रम, बहादुरी, साहस।
- विचित्र- अनोखा, अजीब, अपूर्व, अदभुत, आश्चर्यजनक।
- विद्यालय- शिक्षालय, मदरसा, पाठशाला, विद्यापीठ, ज्ञानमंदिर
- वियोग- विच्छेद, विरह, जुदाई, अलगाव, वियुक्ति।
- विलोम- विपरीत, प्रतीप, प्रतिलोम, उलटा।
- विस्तार- विशालता, फैलाव, लम्बाई-चौड़ाई।
स अक्षर वाले पर्यायवाची शब्द
- संकल्प – वृत, दृढ़ निश्चय, प्रतिज्ञा, प्रण।
- समुद्र – नदीश, वारीश, रत्नाकर, उदधि, पारावार।
- स्तन – पयोधर, छाती, कुच, उरस, उरोज।
- सूची – अनुक्रम, अनुक्रमणिका, तालिका, फेहरिस्त, सारणी।
- स्वर्ण – सुवर्ण, सोना, कनक, हिरण्य, हेम।
- स्वर्ग – सुरलोक, धुलोक, बैकुंठ, परलोक, दिव।
- स्नेह – प्रेम, प्रीति, अनुराग, प्यार, मोहब्बत, इश्क।
- सरस्वती – भारती, शारदा, वीणापाणि, गिरा, वाणी, महाश्वेता, श्री, भाष, वाक्, हंसवाहिनी, ज्ञानदायिनी।
- सूर्य – सूरज, दिनकर, दिवाकर, भास्कर, रवि, नारायण, सविता, कमलबन्धु, आदित्य, प्रभाकर, मार्तण्ड।
- सर्प – भुजंग, अहि, विषधर, व्याल, फणी, उरग, साँप, नाग, अहि।
- संध्या – निशारंभ, दिनावसान, दिनांत, सायंकाल, गोधूलि, साँझ।
ह अक्षर वाले पर्यायवाची शब्द
- हिमालय- नगेशहिमपति, हिमाचल, नगपति, हिमाद्रि, गिरिराज, हिमपति, हिमगिरी, नगेश, पर्वतराज, नगराज।
- हिरण– हिरन मृग, सुरभी, मृग, सुरभी, हिरन, कुरग, सारंग।
- हृदय- उरवक्षस्थल, छाती, वक्षस्थल, छाती, हिय, वक्ष, उर।
- हाथ– पाणिहस्त, कर, पाणि, हस्त।
- हाथी- मदकलवारण, द्विप, गज, मतंग, कूम्भा, कुंजर, राज, नाग, मतंग, हस्ती, करी, कुंजर, वारण, नाग, द्विप।
- हँसमुख- खुशमिजाज, प्रसन्नचित्त, उल्लसित, आनंदित, मगन.
- हानि- क्षय, संहार, नाश, क्षति, नुकसान, घाटा।
- हिजड़ा- नामर्द, नपुंसक।
- हीन- शून्य, रहित, खाली, रिक्त।
- हेतु- आशय, उद्देश्य, कारण, अभिप्राय, वजह, मतलब।
हिन्दी व्याकरण | संज्ञा | सर्वनाम | संधि | कारक | वचन | अलंकार | चौपाई | दोहा